Roma Kartaca Savaşları ve Hannibal değinilmesi gereken en önemli konular içerisindedir. Roma döneminin en güçlü devletidir. Aynı dönemde tarihin güçlü komutanlarından birisi de yaşamaktaydı. Hannibal savaş stratejileriyle insanları hayretlere düşürüyordu.
Akdeniz havzasının doğusunda ve gerekse de batısında kurulan pek çok devlet Roma’yı örnek almıştır. Yurttaşlardan oluşan disiplinli ordusu ve idari sistemi başarılı örgütsel yapısıyla Roma İlkçağ’ın en mükemmeliydi. Roma’ya Cumhuriyet Döneminde en büyük tehdit Akdeniz’in karşı sahili Tunus’daki Kartaca şehriydi. Kartaca, MÖ 8. yüzyılda Lübnan sahiline egemen olan Fenikeliler tarafından temelleri atılmış bir şehirdir. Akdeniz ticaretine damga vurmuşlardır. Kartaca da idari yapıda rol almanın yolu soyluluktan geçiyordu. Senatus ve halk meclisi vardı. Üst düzey yöneticiler belli bir süreyle geçiyorlardı. Sınırları dağınık bir haldeydi. Toprakları Kuzey Afrika, Sicilya, Korsika, Sardunya ve İtalya idi. MÖ 6. yüzyılda Orta İtalya’yı kontrol altında tutan Etrükslerle birleşmiş ve Foçalılar’ı mağlup etmişlerdi.
Öncesinde
Pers-Yunan savaşlarında, Perslerle orta olup Sicilya’daki Hellen şehirlerine saldırmışlardı. Ticaretlerini engelleyen kim olursa olsun harekete geçmekte hiçbir tereddüt etmiyorlardı. Nitekim Kartacalılar, MÖ 4. ve 3. Yüzyılda bu sefer Güney İtalya ve Sicilya’daki Hellen kolonilerine karşı Romalılarla anlaştılar. Bu anlaşma iki güç arasında çatışmanın da ilk tohumu oldu. MÖ 264’te Sicilya’daki egemen güçler arasında savaş taraflarından birinin Kartaca’yı diğerinin Roma’yı davet etmesi üzerine kısa zaman sonra çatışma Roma-Kartaca mücadelesine döndü.
Roma’nın “lejyon” denen kara ordusu, Kartaca’nın ise donanma gücü en üst seviyedeydi. Roma ne yaparsa da gemilere karşı gelemiyordu ve yeni bir taktik bulundu. Gemiler yaklaştığında bir köprü kurulacak ve askerleri karşı gemiye geçeceklerdi. Bu taktik Roma’ya sonuç verdi. Kuzey Afrika’ya çıkan ve şehirlerine yürüyen ordudan dolayı Kartaca barış istedi. Roma ise hesabı kapatmak istiyordu. Kartacalılar paralı askerler ve Spartalı general tarafından eğitilen orduları sayesinde anakaralarından Romalılar’ı uzaklaştırabildiler. Kartaca’nın yetiştirdiği en değerli komutanlardan Hamilkar Barka sahneye çıktı. Onun en büyük talihsizliği Hannibal gibi bir kumandan daha vardı ve onun babasıydı. Oğlunun gölgesinde kalacaktı. Hamilkar, savaşı yeniden Sicilya’ya taşıdı. Roma senatusu olağanüstü hal ilan etti ve bir 6 aylığına diktatör arayışına girdiler. Hano idaresindeki donanama çöktü ve Hamilkar’ın tüm başarıları boşa çıktı. Roma yüklü bir vergi, Sardunya ve Korsika adalarını bırakmak zorunda kaldılar. Roma yeni fetih yerlerine gözünü dikti ve Hamilkar ustaca politikalar izledi. Hannibal göreve geldi.
HANNİBAL DÖNEMİ
Sagantum şehrini kuşattı. Roma, Sagantum şehrini koruması altına aldığını ilan etti. Hannibal ise bunun diplomasi kurallarına göre aykırı olduğunu söyler. Roma elçi yollar ve Hannibal’in teslimini ister. Teklifin reddi üzerine MÖ 218 ve MÖ 201 yılları arasındaki II. Kartaca yani “Hannibal Savaşları” patlak verir. Kartaca, denizlerdeki mutlak üstünlüğünü zamanla Roma’ya kaptırmıştı. Hannibal kendi adamlarının bile karşı olduğu Pireneler’i aşıp İtalya’nın kuzeyinden girme fikrini filleriyle harekete geçirir. Roma’da İspanya Sagantum ve Kuzey Afrika’ya saldıracak iki büyük ordu çıkarmıştı. Böylelikle meşhur Roma Kartaca Savaşları ve Hannibal dönemi başlamış oldu.
Hannibal’ın Kuzey İtalya’da görülmesi ise işleri değiştirdi. İspanya için hazırlanan ordu komutanı Cornelius Scipo, Hannibal’i karşıladı. Romalı generali ölümden gelecekte Hannibal’ı yenen ve Kartacalılar karşısında kazandığı başarılardan dolayı ‘’Afrikalı’’ denilen oğlu, genç Scipo kurtardı. Roma diktatör arayışına girdi ve 6 aylığına tüm yetki Fabius Maksimus’a verildi. Hannibal’a karşı temkinli politika izledi ama süresi doldu. Paulus ve Varro, Hannibal ile savaştı. İtalya’nın güneydoğusunda Cannae Savaşı’nda Hannibal ondan 2 kat kalabalıktı. Hannibal’in adı “Roma’yı yıkımın eşiğine getiren adam” olarak yazdırdı. Sonra Kartaca’nın aleyhine döndü. Roma’ya son darbe için Kartaca’dan yardım istedi. Hannibal’a beklediği yardım hiçbir zaman gelmedi. Romalılar, 20’li yaşlarındaki Afrikalı Scipo ile zafere ulaştılar. Hannibal İtalya’yı terk etti.
Sonrasında
Yapılan anlaşmada Kartaca Kuzey Afrika dışındaki tüm topraklarını devredecek, çok yüklü bir tazminat ödeyecek ve Roma’ya sormadan dış politika izleyemeyecekti. Hannibal, Kartaca senatosu tarafından MÖ 196’da liderliğe getirildi. Romalılar’ın baskısı üzerine Suriye, Girit, Bitinya ve oradan bugünkü Gebze yakınlarında saklanırken MÖ 183’te Romalılar’a ihbar edilmiştir. Romalılar’ın eline geçmemek için parmağındaki yüzüğün taşına sakladığı zehirle intihar etmiştir. En büyük komutanın ölümü üzerine Kartaca yarım asır geçmeden Roma’nın öfkesini tekrar tattı. Romalı devlet adamı Cato şu ifadeleri kullandı ’’Cetereum Censo Carthanginnen esse delenem’’ yani ’’Kartaca’nın yıkılmasını teklif ediyorum’’. Roma, Numidya Krallığı’nı kullanıp Kartaca’yı sıkıştırıp tahrik etti ve Kartaca karşı çıkınca antlaşmayı bozdu denerek Roma savaş açtı. MÖ 149-146 yılları arasında gerçekleşen III. Ve son Kartaca Savaşı sonrasında kent ele geçirildi. Sürülüp tarla haline getirildi hatta kent ‘’lanetli’’ ilan edildi. Hatta bazılarına göre araziye kireç dökülüp yaşam ilelebet silinmek istendi. Böylelikle Roma Kartaca Savaşları ve Hannibal dönemi sonlanmış bulundu.
What's your reaction?
